Bałtyk to wyjątkowy ekosystem narażony na silną presję związaną z działalnością człowieka. Zmiany klimatu, eutrofizacja, zanieczyszczenia plastikiem, sieci widma, niedopałki papierosów, nadmierne połowy, wraki z paliwem, broń chemiczna - te i wiele innych problemów zagraża dziś Bałtykowi.

99,7% powierzchni Polski leży w zlewni Bałtyku, a mieszkańcy Polski stanowią aż 45% wszystkich mieszkańców zlewni. Oznacza to, że każdy z nas niezależnie od tego, czy mieszka w Gdańsku, w Warszawie, w Krakowie, czy we Wrocławiu, ma wpływ na stan naszego morza i może przyczynić się do jego ochrony.

Zmiany klimatu
Zmiany klimatu mają niezwykle duży, już zauważalny i znacząco postępujący wpływ na ekosystem Morza Bałtyckiego. Ze względu na specyfikę Bałtyku, będącego morzem słonawym, półzamkniętym z ograniczoną wymianą wody, wpływ zmian klimatu został skoncentrowany i nastąpił szybciej niż w przypadku innych mórz i oceanów. Symulacje naukowców wskazują, że do 2100 roku temperatura wody w Bałtyku ociepli się o 2–4°C, przy jednoczesnym zmniejszeniu pokrywy lodowej o 50–80%. Opady na północy mogą wzrosnąć o ~30%, tym samym powodując zwiększony dopływ zanieczyszczeń z lądu oraz zmniejszając poziom zasolenia. Co więcej, spotęgowane zostanie uwalnianie fosforu z osadów dennych, przyczyniając się do dodatkowego wzmożenia zakwitu sinic, a produkcja fitoplanktonu może zostać zmniejszona. Rozrastanie się stref beztlenowych, zmiana temperatury wody oraz malejące zasolenie, będą miały znaczący wpływ na liczebność i rozmieszczenie stad ryb takich jak dorsz.

Plastik
Szacuje się, że ponad 60% odpadów morskich znajdujących się w Morzu Bałtyckim i jego plażach to różnego pochodzenia plastik. Polska należy do sześciu krajów UE o największym zapotrzebowaniu na jednorazowy plastik, a tym samym ma niewątpliwie ogromny wpływ na stopień zanieczyszczenia morza tym tworzywem. Plastik nie ulega rozkładowi a jedynie rozdrobnieniu do coraz to mniejszych cząsteczek, tzw. mikroplastiku (cząstki poniżej 5 mm), który pozostaje na zawsze w ekosystemie. Ze względu na swój niewielki rozmiar mikroplastik jest z łatwością spożywany przez organizmy żyjące i tak znajduje swoją drogą do łańcucha pokarmowego. W ostatnim czasie cząstki mikroplastiku zostały znalezione także w powietrzu, wodzie pitnej i produktach spożywczych takich jak sól lub miód. Ich wpływ na ludzkie zdrowie nie jest jeszcze znany.

Sieci widma
Sieci widma to potoczna nazwa zalegających w morzu narzędzi połowowych takich jak sieci rybackie, liny czy pułapki, które zostały zerwane w czasie połowów, wyrzucone za burtę w czasie sztormu lub w inny niekontrolowany sposób znalazły swoją drogę na dno morza. Zjawisko zalegania w morzach i oceanach sieci widm jest równie stare jak samo rybołówstwo. Problem ten w kontekście środowiskowym stał się szczególnie istotny od połowy lat 60. XX wieku, kiedy zaczęto używać narzędzi połowowych zbudowanych z włókien syntetycznych. Takie narzędzia pozostawione w morzu mogą w niezmienionej formie przetrwać dziesiątki, a nawet setki lat oddziałując negatywnie na ekosystem.
Sieci widma to nie tylko odpad morski, ale także pułapka dla żyjących w morzach stworzeń. Po zatonięciu sieci nadal kontynuują połowy. Ich wydajność wynosi do 20% ich roboczej wydajności połowowej w okresie pierwszych 3 miesięcy od zgubienia, do około 6% po 27 miesiącach. Te dodatkowe, niekontrolowane połowy mają negatywny wpływ na stabilność stad ryb i owoców morza.

Niedopałki papierosów
Niedopałki papierosów, potocznie nazywane petami, stanowią ponad 50% jednorazowych plastikowych śmieci znajdowanych na bałtyckich plażach. Palacze często nie zdają sobie sprawy, że filtry papierosów wykonane są z octanu celulozy, a więc plastiku, który może rozkładać się nawet 10 lat. Badania wykazały, że niedopałki papierosów zawierają wiele toksycznych substancji chemicznych, w tym arsen, nikotynę, różne metale ciężkie oraz klasę związków chemicznych zwanych wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi, które są uwalniane do środowiska z porzuconych petów. Filtry papierosów nie ulegają biodegradacji, a jedynie fotodegradacji, co oznacza, że ulegają rozpadowi na małe kawałeczki w obecności promieniowania UV. Kawałki te pozostają w środowisku gdzie zostają wchłaniane i zjadane przez organizmy żyjące.
Średnia roczna konsumpcja papierosów w Polsce to aż 45 miliardów! Szacuje się, że ok. 60% z nich jest bezmyślnie wyrzucana na ziemię i docelowo spłukiwana przez deszcz wędruje do morza, stanowiąc gigantyczne zagrożenie dla ekosystemu morskiego i żyjących w nich stworzeń.

Rybołówstwo
Zrównoważone połowy to takie, które w jak najmniejszym stopniu wpływają na ekosystem morski i nie zaburzają jego równowagi, pozostawiają stada ryb w dobrym stanie i liczebności oraz nie zagrażają innym zwierzętom morskim, takim jak ptaki czy ssaki.
Niestety niewłaściwe zarządzanie rybołówstwem powoduje, że w wielu miejscach na świecie połowy prowadzone są w sposób niezrównoważony – przyznawane kwoty połowowe często przekraczają doradztwo naukowe i ryby są przeławiane, stosowane są niewłaściwe narzędzia połowowe, następuje niekontrolowany przyłów niechcianych gatunków oraz ssaków i ptaków. W skali globalnej aż 30% światowych zasobów ryb jest przełowionych, a ok. 60% jest poławianych na najwyższym możliwym poziomie.

Eutrofizacja
Każdego roku do Bałtyku dostaje się ok. 850 000 ton substancji odżywczych, które odpowiedzialne są za proces eutrofizacji, czyli przeżyźnienia wód (związki azotu i fosforu). Aż 2/3 z nich przedostaje się do morza na skutek działalności człowieka, głównie z rolnictwa, ścieków i przemysłu. Duże ilości składników odżywczych w wodzie w znaczny stopni przyśpieszają i intensyfikują naturalny wzrost glonów. Martwe glony opadają na dno, gdzie w czasie ich rozkładu pochłaniany jest tlen.
Już teraz 18% powierzchni dna Bałtyku to tzw. „martwe strefy” pozbawione tlenu, gdzie większość stworzeń morskich nie jest w stanie przetrwać. Bałtyk od dawna cierpi na niedobór tlenu, jednak najnowsze badania wykazały, że utrata tlenu w bałtyckich wodach przybrzeżnych jest największa od 1500 lat. Głównymi przyczynami tego zjawiska są różnego typu zanieczyszczenia wprowadzane do morze przez człowieka. Rozszerzanie się przybrzeżnych martwych stref będzie miało tragiczne konsekwencje dla samego morza, jak i dla mieszkańców przybrzeżnych miejscowości.

 Wraki z paliwem
Szacuje się, że w rejonie Bałtyku leży od 8 do 10 tysięcy wraków. Wiele z nich nie zostało jeszcze zidentyfikowanych i zlokalizowanych, a minimum 100 to tzw. wraki niebezpieczne o wysokim priorytecie, w których mogą znajdować się znaczne ilości paliwa i innych substancji niebezpiecznych. To sprawia, że są one ogromnym zagrożeniem dla środowiska naturalnego. Zaliczają się do nich między innymi wraki Stuttgart i Franken, zalegające na polskich wodach Zatoki Puckiej i Zatoki Gdańskiej. A to jedynie czubek góry lodowej problemu!

Broń chemiczna
W trakcie oraz po zakończeniu II wojny światowej na Skagerraku i Bałtyku południowym zatopionych zostało 360-385 tys. ton niemieckiej amunicji, z czego ponad 40 tys. ton stanowiła broń chemiczna – głównie iperyt (czyli gaz musztardowy). Dane dotyczące liczby oraz lokalizacji zrzutów, a także ich potencjalnego wpływu na środowisko, zaczęto gromadzić dopiero po podpisaniu konwencji helsińskiej o ochronie środowiska morskiego Morza Bałtyckiego w 1974 roku.
Na tę chwilę nie jest znany dokładny wpływ zatopionych środków chemicznych na stan ekosystemu Bałtyku i prowadzone są w tym zakresie liczne projekty badawcze. W Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego szacuje się, że uwolnienie zaledwie jednej szóstej środków z zalegających zbiorników mogłoby całkowicie zniszczyć życie w Bałtyku na ok. 100 lat.

W MARE wierzymy, że nasze działania przyczynią się do uratowania Bałtyku i poprawy jego stanu ekologicznego. Nie dokonamy tego sami!  Twoja pomoc jest niezbędna.

Wszyscy jesteśmy splątani ze sobą w sieci współistnienia.

Sieci, której fundamentem jest woda.

Wszyscy jesteśmy wodą i pochodzimy z wody.

Woda oddziałuje na każdego z nas i każdy z nas MA WPŁYW na stan morza i wybrzeża!

1,5% podatku przekazany Fundacji MARE to możliwość realizacji kolejnych projektów i działań edukacyjnych, których celem jest ochrona Bałtyku poprzez rozbudzenie wrażliwości ekologicznej społeczeństwa i ponowne połączenie się z wodą jako pierwotnym źródłem życia. 

Fundacja MARE jest jedyną organizacją pozarządową w Polsce, której działania skupiają się wyłącznie na ochronie ekosystemów morskich, ze szczególnym naciskiem na ochronę ekosystemu naszego rodzimego Morza Bałtyckiego. 

Chronimy Bałtyk dla wszystkich istot.  

Prosimy, pomóż nam. Przekaż 1,5% podatku Fundacji MARE. 
KRS: 0000594977

PAMIĘTAJ, że automatycznie rozliczona deklaracja za rok 2023 bazuje na wyborze OPP z deklaracji za rok 2022. Zmiana organizacji do przekazania
1,5% wymaga samodzielnej modyfikacji deklaracji w usłudze "Twój e-PIT"!

!!! WAŻNE !!!

• Rozliczenie PIT 2024 jest objęte jednym terminem dla wszystkich podatników – niezależnie od wybranej przez nich formy opodatkowania.
• Termin rozliczenia dla wszystkich podatników to 30 kwietnia 2024 r.
• Podatnik, za którego deklarację wypełnia i składa pracodawca lub organ rentowy, nie rozliczy 1,5% podatku, chyba że deklarację przesłaną przez pracodawcę potraktuje informacyjnie i samodzielnie złoży zeznanie podatkowe ponownie w wyznaczonym terminie.

Kto może dać 1,5% podatku organizacji pożytku publicznego OPP?

• podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (w tym m.in. podatnicy uzyskujący dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych),
• podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą i korzystający z liniowej, 19-procentowej stawki podatku.
• 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych mogą przekazać również emeryci, jeśli samodzielnie wypełnią formularz PIT-37 lub wykorzystają dedykowany specjalnie dla nich i dla 1% (od 2023 r. 1,5%) PIT-OP.

W przypadku złożenie deklaracji podatkowej po terminie, nie jest możliwe przekazanie 1,5% podatku na OPP.

Jeżeli korzystasz z gotowej deklaracji podatkowej przygotowanej przez Ministerstwo Finansów, PAMIĘTAJ, że w Twoim rozliczeniu (PIT 2023) uwzględniona została Organizacja Pożytku Publicznego (OPP)  wskazana w deklaracji za rok 2022. 

Jeśli chcesz przekazać 1,5% podatku innej OPP, wymagana jest modyfikacja deklaracji (PIT) w usłudze "Twój e-PIT" lub samodzielne złożenie deklaracji podatkowej
np. poprzez e-Deklaracje. Pamiętaj o MARE! 

KRS: 0000594977

Ministerstwo Finansów od 15 lutego 2024 roku na portalu podatki.gov.pl uruchomi
e-usługę "Twój e-PIT", za pomocą której udostępnia podatnikom rozliczoną deklarację podatkową PIT-37 i PIT-38. 

Logowanie do aplikacji: https://www.podatki.gov.pl/pit/twoj-e-pit/

"Twój e-PIT" zwalnia podatników z obowiązku samodzielnego składania deklaracji podatkowej, ale nie wyklucza możliwości samodzielnego rozliczenia.  Wypełnioną deklarację PIT-37 oraz PIT-38 podatnik będzie mógł zweryfikować i zatwierdzić na podatki.gov.pl lub wczytać ją, sprawdzić, zmodyfikować i wysłać do urzędu skarbowego.

!!!UWAGA!!! Automatycznie rozliczona deklaracja za rok 2023 bazuje na wyborze OPP z deklaracji za rok 2022. Zmiana organizacji do przekazania
1,5% wymaga samodzielnej modyfikacji deklaracji w usłudze "Twój e-PIT"!

Tutaj pełna instrukcja jak przekazać 1,5% podatku w rozliczeniu e-PIT: https://www.podatki.gov.pl/pit/jak-przekazac-1-proc-na-opp/

Termin składania deklaracji - do 30 kwietnia 2024 r. w przypadku przesłania deklaracji po terminie, wiąże się to z brakiem możliwości przekazania 1,5% PODATKU NA WYBRANĄ ORGANIZACJĘ POŻYTKU PUBLICZNEGO.

Zdjęcia Bałtyku autorstwa we made it_ok