II część raportu IPCC - CLIMATE CHANGE 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability
W ubiegłym tygodniu (28 lutego) ukazała się druga część raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu (IPCC) – Climate change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Dokument koncentruje się na konsekwencjach zmian klimatu oraz określa wrażliwość i możliwości adaptacyjne społeczeństw i ekosystemów do warunków ocieplającej się Ziemi. Prezentujemy zestawienie najważniejszych wniosków.
Druga część Szóstego Raportu Podsumowującego IPCC odwołuje się do ustaleń zaprezentowanych w części pierwszej i dotyczy:
- konsekwencji zmian klimatu,
- możliwości adaptacyjnych (przystosowawczych) ludzi i natury,
- identyfikacji najbardziej narażonych (wrażliwych) ekosystemów i społeczeństw.
Konsekwencje
Autorzy raportu wyraźnie zaznaczają, że zmiany klimatu już dziś oddziałują na nasze życie, a niektóre obserwowane obecnie ich skutki są już niestety nieodwracalne. Dodatkowo, aktualne wzorce niezrównoważonego rozwoju zwiększają podatność ekosystemów i ludzi na zagrożenia klimatyczne. Jesteśmy obecnie na drodze do osiągnięcia progu ocieplenia o 1,5˚C, co nasili niekorzystne skutki dla społeczeństw i ekosystemów, a przekroczenie go spowoduje nieodwracalne szkody, nawet jeśli średnia globalna temperatura obniży się. Ponadto, skutki i zagrożenia związane ze zmianami klimatu stają się coraz bardziej złożone i trudniejsze do zarządzania nimi, gdyż kumulują się jednocześnie.
Po raz pierwszy w tego typu dokumencie, w kontekście konsekwencji, zwrócono uwagę na wpływ zmian klimatu na zdrowie psychiczne. Przewiduje się, że kryzys klimatyczny będzie coraz mocniej oddziaływał na stan psychiczny ludzi, przy czym szczególnie na osoby młode.
Adaptacje
Jak czytamy w raporcie, rozwój odporny na zmiany klimatu będzie możliwy, gdy rządy, społeczeństwo obywatelskie i sektor prywatny dokonają inkluzywnych wyborów rozwojowych, które traktują priorytetowo redukcję ryzyka, równość i sprawiedliwość. Rozwiązania adaptacyjne muszą mieć charakter systemowy, elastyczny i długofalowy, a także uwzględniać interesy różnych grup społecznych i sektorów gospodarczych. Konieczne jest również uwzględnienie lokalnych realiów i zagrożeń oraz podjęcie działań zmniejszających nierówności społeczne.
Podatność ekosystemów i ludzi na zmiany klimatyczne różni się znacząco pomiędzy regionami i jest związana z czynnikami geograficznymi, historycznymi, czy gospodarczymi. Obecnie około 3,3 – 3,6 miliarda ludzi żyje w miejscach określonych jako silnie narażone na skutki zmian klimatu.
"Raport IPCC dostrzega, że ubogie i najsłabiej rozwinięte kraje są najsilniej dotknięte zmianą klimatu i w najmniejszy stopniu za nią odpowiadają. Te kraje otrzymują stosunkowo niewielkie wsparcie finansowe na adaptację" – prof. Rawshan Ara Begum, współautorka raportu.
Należy działać natychmiast, gdyż wraz z postępującym kryzysem klimatycznym, adaptacja będzie coraz trudniejsza.
Los i dobrostan ludzi zależy od skutecznej ochrony bioróżnorodności
W raporcie podkreślono również, że podatność społeczności i ekosystemów na zmiany klimatu jest skorelowana, a ochrona bioróżnorodności ma fundamentalne znaczenie dla procesu adaptacji i łagodzenia skutków zmian klimatu. Analizy sugerują, że utrzymanie bioróżnorodności i usług ekosystemowych w skali globalnej zależy od skutecznej ochrony ok. 30 – 50% powierzchni Ziemi.
Prognozy dla Europy
W dokumencie określono cztery kluczowe zagrożenia dla kontynentu europejskiego:
- upały i ich skutki dla ekosystemów i zdrowia ludzi (w tym wyższa śmiertelność),
- niedobory wody,
- problemy z uprawami na skutek susz i upałów,
- wzrost poziomu morza i powodzie.
„Raport jest ostrzeżeniem przed konsekwencjami bezczynności. Pokazuje, że zmiany klimatyczne są poważnym i narastającym zagrożeniem dla naszego dobrobytu i zdrowej planety. Pokazuje również, że nasze dzisiejsze działania będą kształtować sposób, w jaki ludzie przystosowują się do zmian klimatu i jak przyroda reaguje na rosnące zagrożenia klimatyczne.
Już teraz mają miejsce poważne skutki zmian klimatycznych. Najbardziej narażeni na skutki zmian klimatu są osoby słabsze, zmarginalizowane społecznie i gospodarczo – i mają najmniej środków na przystosowanie się.
Dziś pogłębiamy również naszą wiedzę na temat rozwiązań dotyczących zmiany klimatu oraz tego, w jaki sposób adaptacja może pomóc nam zmniejszyć ryzyko i zmniejszyć podatność na zagrożenia. Rozwiązania te otwierają nowe możliwości dla innowacji w naszych społeczeństwach i gospodarkach.” – oświadczenie przewodniczącego IPCC dr. Hoesung Lee.