MARE na EXPO 2025 w Osace

Fundacja MARE uczestniczyła w obchodach japońskiego Święta Morza zorganizowanego przez polski pawilon na EXPO 2025 w Osace. EXPO to nie tylko wystawy i targi – to również miejsce globalnego dialogu o ochronie ekosystemów i przyszłości planety.

Każdego roku w trzeci poniedziałek lipca Japończycy świętują Umi-no Hi, czyli Święto Morza. Japońska tożsamość i kultura są nierozerwalnie związane z morzem, więc nic dziwnego, że dzień ten ma rangę święta narodowego i jest wolny od pracy. Umi-no Hi jest okazją do wyrażenia wdzięczności morzu, za jego wszelkie dobrodziejstwa i nadziei na jego dalszą przychylność w przyszłości.

W tym roku polski pawilon na Expo 2025 w Osace również wziął udział w obchodach tego święta, a Fundacja MARE została zaproszona do uczestnictwa i współtworzenia tego wydarzenia.

Jednym z centralnych punktów programu obchodów Święta Morza była konferencja „One voice for the sea”. Konferencję otworzył sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Arkadiusz Marchewka, a następnie odbył się międzynarodowy panel dyskusyjny, moderowany przez Olgę Sarnę, w którym udział wzięli przedstawiciele pawilonu Portugalii  - Tiago Pitta e Cunha (Oceano Azul), Arabii Saudyjskiej – dr Hamed Albalawi (SFDA, KAUST) i Japonii – Yusuke Saraya (dyrektor honorowy Blue Ocean Dome). Uczestnicy debaty reprezentowali różne sektory, a więc i różne podejście do kwestii ochrony morza i zarządzania jego zasobami, co utwierdziło nas w przekonaniu, że współpraca (międzynarodowa i międzysektorowa) jest kluczem do efektywnej ochrony ekosystemów morskich.

Ponadto podczas konferencji Fundacja MARE zaprezentowała także swoje działania na rzecz ochrony Bałtyku. Olga Sarna opowiadała o projektach realizowanych we współpracy z naukowcami i instytucjami kultury i sportu (m.in. projekcie ECOMARINAS), projektach edukacyjnych (np. projekcie EKO-BOTY), licznych współpracach z fundacji artystami oraz angażowaniu biznesu w działania na rzecz morza.
W czasie konferencji działania Polski na rzecz ochrony Bałtyku prezentowali także przedstawiciele Uniwersytetu Morskiego w Gdyni oraz Politechniki Morskiej w Szczecinie.

Oficjalnemu otwarciu Święta Morza w pawilonie polskim towarzyszyła wystawa fotografii „Traces on the Water” autorstwa Karola Tomaszewskiego. Zdjęcia powstały podczas rejsu na żaglowcu Generał Zaruski, w ramach projektu ECOMARINAS. Wystawa, która jest opowieścią o pokorze wobec morza i wpływie człowieka na jego przyszłość stała się punktem wyjścia do dyskusji o ochronie mórz i zrównoważonym żeglarstwie.

Projekt ECOMARINAS to inicjatywa Gdańskiego Ośrodka Sportu, realizowana z partnerami z Polski, Litwy, Szwecji i Niemiec, współfinansowany jest z Programu Interreg Południowy Bałtyk 2021-2027. To wspólna odpowiedź 4 krajów nadbałtyckich na wyzwania związane z ochroną Bałtyku, żeglarstwem i zarządzaniem marinami. Wspólnie tworzymy sieć ekomarin – miejsc przyjaznych przyrodzie, wodzie i ludziom.

Wiemy, że Morze Bałtyckie jest wyjątkowe – i wyjątkowo wrażliwe. Żeglarstwo i infrastruktura w marinach mogą negatywnie wpływać na ekosystem, jeśli nie są zarządzane ekologicznie. Dlatego ECOMARINAS analizuje, edukuje i działa – zrzeszając wiele sektorów, od lokalnych władz i samorządów, przez operatorów marin, instytucje badawcze i organizacje pozarządowe, po współprace z żeglarzami i środowiskiem artystycznym. Projekt ten to przykład, jak lokalne inicjatywy mogą mieć globalny wpływ. Na EXPO pokazaliśmy, że międzynarodowa współpraca wokół środowiska wodnego jest możliwa – i konieczna.

Kolejnym ważnym punktem wydarzenia, była prezentowana w pawilonie polskim imersyjna instalacja artystyczna „Into the Baltic depths”, którą stworzyliśmy we współpracy z polskimi artystami. Zabrała ona odbiorców nad Bałtyk i w jego głębiny, oddziałując na wiele zmysłów i zachęcając do chwili zatrzymania. Skłaniała do refleksji, że aby w pełni chłonąć naturę potrzebna jest nasza uważność.

Instalacja składała się z kilku elementów, dobranych tak, by odbiorca poczuł jedność z morzem.  Film, autorstwa Krystiana Bielatowicza, ukazywał piękno Bałtyku w jego autentycznej formie - wszystkie materiały wizualne zostały nagrane nad morzem i pod powierzchną jego wody, tworząc hipnotyzujący obraz. Do skomponowania muzyki Krzystof Topolski wykorzystał podwodne dźwięki Bałtyku, nagrane hydrofonem. Scenografia, stworzona przez Lindę Lemon, będąca imitacją dna morskiego i łąk trawy morskiej Zostera marina, została wykonana ze starych ubrań i sieci widmo, zgodnie z metodą upcyclingu. Wybór materiałów był nieprzypadkowy – skłaniały one do przemyśleń nad nadmierną produkcją, konsumpcją i eksploatacją zasobów Ziemi. Dodatkowo, w powietrzu wyczuwalny był subtelny zapach glonów i słonej wody.

Współpraca z artystami i wykorzystywanie sztuki do przekazywania proekologicznych treści pozwala nam tworzyć przekaz, który dociera głębiej – prosto do wyobraźni odbiorcy. Tam, gdzie rodzi się ciekawość i wrażliwość na piękno. A to właśnie ich potrzebujemy, by chronić naturę.

Jesteśmy dumni, że mogliśmy być częścią obchodów Święta Morza podczas EXPO i nie ukrywamy, że pozazdrościłyśmy Japończykom takiego wspaniałego święta – nam także przydałoby się narodowe świętowanie piękna Bałtyku!