Pozdrowienia od Bałtyku z okazji Dnia Bioróżnorodności

Pozdrowienia od Bałtyku
z okazji Dnia Bioróżnorodności: świętujemy wzajemne powiązania międzygatunkowe!

Jako Morze Bałtyckie jestem żywym świadectwem cudów morskiej bioróżnorodności i skomplikowanej sieci życia, która podtrzymuje naszą planetę.
Dziś, w Międzynarodowym Dniu Bioróżnorodności, zapraszam Was do świętowania głębokich wzajemnych powiązań wszystkich istot, które nazywają mnie swoim domem.

Głębokie połączenie z życiem

Karen Barad powiedziała kiedyś: „jesteśmy częścią natury, którą staramy się zrozumieć”. To stwierdzenie pięknie oddaje nasz związek ze światem morskim. Każda fala, prąd i stworzenie we mnie jest częścią większej opowieści o życiu, odporności i współzależności. Perspektywa Donny Haraway jeszcze bardziej wzbogaca ten pogląd: „wszyscy jesteśmy porostami” splecionymi w tańcu współistnienia i wzajemnego wsparcia. 

 Ta idea, zainspirowana pracą Scotta Gilberta na temat symbiozy, przypomina nam, że indywidualność to pojęcie złożone i powiązane. Gilbert stwierdza, że uznanie istnienia „holobiontu ”(czyli wielokomórkowego eukariota (żywiciela), składającego się lub współistniejącego z wieloma innymi organizmami prokariotycznymi, żyjącymi w nim lub wokół niego, które razem tworzą odrębną jednostkę ekologiczną poprzez symbiozę) jest niezwykle ważną zmianę w sposobie myślenia, która rzuca wyzwanie tradycyjnym sposobom definiowania istot żywych i podkreśla nasze głębokie powiązania z naszymi symbiotycznymi partnerami.

Unikalna różnorodność biologiczna Morza Bałtyckiego

 
Ja, Bałtyk, skrywam w sobie unikalną kompozycję gatunków i krajobrazów. Moją wyjątkową podwodną bioróżnorodność tworzy 100 gatunków ryb, 450 gatunków makroglonów, 1000 gatunków zoobentosu, 3000 gatunków planktonu i wiele tysięcy nieznanych gatunków bakterii i wirusów.

W porównaniu z większością innych mórz, liczba gatunków jest tu stosunkowo niska ze względu na moje niskie zasolenie. Jednak mój wyjątkowy gradient zasolenia i duża zmienność typów siedlisk skutkują większą różnorodnością biologiczną i różnorodnością życia roślinnego i zwierzęcego, niż można by się spodziewać w takich warunkach.

Spośród około 3000 gatunków makroskopowych, które nazywają mnie domem, około 1800 występuje w cieśnienie Kattegat – czyli obszarze najbardziej „morskim”. Natomiast na obszarze z wodą najbardziej słodką, Zatoce Botnickiej, występuje tylko około 300 gatunków. Zmiana ta odzwierciedla wpływ niskiego zasolenia na rozmieszczenie wielu gatunków pochodzenia morskiego. 

Moje warunki środowiskowe

Jestem jednym z największych obszarów wód brachicznych na świecie, zajmującym powierzchnię 420 000 km2. Ponad 1/3 mnie jest płytsza niż 30 metrów, co skutkuje stosunkowo małą całkowitą objętością wody. Przy braku pływów i powolnym kursie wymiany wody pełna wymiana moich wód zajmuje około 30 lat. Te charakterystyczne warunki środowiskowe tworzą tło dla moich unikalnych wzorców różnorodności biologicznej.

Wyzwania i odporność

 W ostatnich dziesięcioleciach moje wody stanęły w obliczu wielu wyzwań spowodowanych przez człowieka, począwszy od zmiany klimatu i zakwaszenie, po zanieczyszczenia i gatunki inwazyjne. Zagrożenia te nie zawsze są natychmiastowe lub „spektakularne”, ale często rozwijają się stopniowo - Rob Nixon nazywa to „powolną przemocą”. Ten cichy kryzys wpływa nie tylko na moje ekosystemy, ale także na ludzkie społeczności, które na nich polegają.

Osiągnięcie dobrego stanu różnorodności biologicznej jest priorytetem HELCOM, wzmocnionym przez zmienioną Konwencję Helsińską z 1992 r. i Bałtycki Plan Działań dla Morza Bałtyckiego. Jednak wiele gatunków jest nadal zagrożonych. Przewiduje się, że w nadchodzących latach różnorodność biologiczna będzie wykazywać oznaki poprawy, gdy zaczną być widoczne efekty niedawno wdrożonych działań, jednak kluczowe znaczenie mają dalsze wysiłki na rzecz poprawy stanu różnorodności biologicznej.

Bądź częścią planu

 Międzynarodowy Dzień Bioróżnorodności, obchodzony co roku 22 maja, upamiętnia przyjęcie Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) w 1992 r. Temat roku 2024: „Bądź częścią planu” wzywa nas wszystkich – rządy, społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, ustawodawców, przedsiębiorstwa i osoby prywatne – aby zatrzymać i odwrócić utratę różnorodności biologicznej. Kluczowe cele obejmują:

  • Przywrócenie 30% wszystkich zdegradowanych ekosystemów
  • Ograniczenie wprowadzania inwazyjnych gatunków obcych o 50%
  • Redukcję zanieczyszczeń do poziomów nieszkodliwych dla różnorodności biologicznej
  • Minimalizowanie wpływu zmian klimatycznych na różnorodność biologiczną


Świętujmy i chrońmy bogatą różnorodność w moich wodach. Razem możemy zapewnić pomyślną przyszłość wszystkim gatunkom zamieszkującym Morze Bałtyckie.

Udostępnij na: